حوزه اختیار و اقتدار

انسان را از دو جهت می توان بررسی کرد: یکی هستی شناسی و ساختار وجودی انسان است و دیگری شناخت انسان در برابر اجتماع و حوادث اجتماعی است.

اگر انسان را موجودی مجبور و بی اراده دیدیم اعمالش هم نه پاداش بردار است و نه مجازات بردار . اما اگر برای انسان اراده قائل بشویم آن وقت باید به این سئوال پاسخ دهیم که جایگاه انسان در برابر اراده حضرت حق چیست ؟ و تقابل این دو اراده چگونه در وجود انسان حل می شود ؟ در اینجا ابتدا باید حوزه اختیار را با حوزه اقتدار تفکیک کرد . اگر ما برای انسان در برخی حوزه ها اختیار هم قائل باشیم معلوم نیست که او در همان حوزه ها اقتدار لازم را هم داشته باشد .

رابطه جسم با جان

به اینجا رسیدیم که رابطه بدن با نفس چیست آیا بدن قربانی جان است یا جان وسیله ارتقاء و رفاه بدن ؟ بین عرفای ما در پاسخ به این سئوال تفاوت وجود دارد .
یاد آوری کنم همان طور که گفتیم ،تصوف سه دوره داشته ، زهدی ، عشقی و یک دوره مضاعف عشقی در این دوره اعتقاد به تنعم و تعیش و ناکام نماندن و ناکام از این دنیا نرفتن بوده و اینکه هیچ حکمی از جسمانیت و نفسانیت را قربانی مسائل الهیات نکردن .که نماینده ی این نوع تفکر در ادبیات شعری فارسی خودمان حافظ است . قبل از مولانا در اندیشه های امام محمد غزالی فتوا این بود که بدن وسیله ای است برای عروج جان . برای اینکه جان کامل بشود ناگزیر باید در این دنیا فرود می آمد و با ترکیبی از حوادث نفسانی آمیخته می شد تا پس از کامل شدن مجددا عروج کند .با این تعبیر همه بزرگان حتی انبیاء یا قدیسین هم نیاز داشتند از این دنیا عبور کنند وبه این دنیا آمیخته شوند حال با روحیه قبول یا رد . ولی گروه اندکی و به خصوص حافظ مغایر با آن اندیشه معتقد بود دلیلی برای اعراض وجود ندارد احکام جسم مزاحمتی برای احکام جان ندارد .

آنچه از عرفای اسلامی سر می زد در مدار فضیلت محوری برای ما آموزش اخلاقی است . پیغمبر ما وقتی مبعوث شدند گفتند فلسفه ی بعثت من کامل کردن اخلاق در بین شماست گویی اگر جامعه ی انسانی، اخلاقی بود و آدمها با اخلاق بودند نیاز به اینقدر گفتگو نبود. در بحث معرفت شناختی با معرفت نفس به معرفت الله راه پیدا می کنیم که فرمودند”من عرف نفسه فقد عرف ربه” (هر کس خودش را فهمید خدا را هم فهمیده)از جنب این سخن می توانیم سخنان دیگری را استخراج کنیم که راه نزدیک شدن به خداوند هم به نوعی شفاف کردن خود و تکریم و نزدیک شدن به خود است. در جاهای دیگری هم قرآن اشاراتی دارد که “ولقد کرمنا” (ما شما را تکریم کردیم) و” لقد مننا” (به شما منت گذاشتیم)شما اینقدر مهم بودید که خلیفه ی خودمان قراردادیم و تا آن جا که این شائبه ی غلط رایج شد که انسان اشرف مخلوقات است. ولی مسلم این است که در جاهایی به ما اجازه ندادند که نفسمان را فرو کوبیم و آنرا تذلیل کنیم و به او توهین کنیم. و همه را آزاد بگذاریم که هر کسی از در وارد شد روی نفس و خویشتن و هویت ما هر جور که می خواهد قدم بگذارد. این دو نحوه نگاه کردن به نفس در تئوریهای عرفانی است که گاهی اوقات بعضی ها را به ورطه ی افراط و بعضی ها را هم به ورطه تفریط کشیده است .

چند نکته اخلاقی (مسعود عالی)

سخنرانی اخلاقی آیت الله مجتهدی

خوش اخلاقی در خانه (مسعود عالی)

قاطعیت والدین در برخورد با فرزند

همانگونه که تشویق و تقدیر برای ایجاد حرکت و واداشتن فرد به اعمال پسندیده لازم است، وجود قاطعیت وملامت و هشدار و حتی گاهی تنبیه برای جلوگیری از انجام کارهای ناروا ضروری است.

ضرورت قاطعیت والدین در برخورد با فرزند

باید توجه داشت که تربیت ازدیدی نوعی تحمیل به حساب می آید.الزامات و قیودی وجود دارد که تحمل آن برای طفل ضروری است اما کودک خلاف آن را مایل است. کودک یانوجوان اغلب تحت تاثیرخواسته هایی است که بدون آینده نگری یا آگاهی از عواقب تسلیم شدن به این خواسته ها، در بر آوردن آنها اصرار میورزند.

روش هایی برای ترک عادات بد

ترک عادات بد باعث افزایش وقت و انرژی و در نتیجه رسیدن به موفقیت می‌شود. همچنین این کار تقویت جنبه‌های مثبت اخلاقی و پیشرفت شما را در پی خواهد داشت.

 

تعریف عادت

عادت، الگویی فکری یا رفتاری است که به حدی تکرار می‌شود که بروز آن تقریبا ناخودآگاه است. همان‌طور که می‌دانید عادت‌ها می‌توانند سودمند یا مخرب باشند.

یک مزیت عادت، ناخودآگاه و خودکار بودن آن است که ما را از تمرکز بر انجام آن بی‌نیاز می‌کند. عادت‌های خوبی مانند وقت‌شناسی یا مثبت‌اندیشی بدون اینکه لازم باشد به آنها فکر کنیم، نیروی مثبتی در ما ایجاد می‌کنند که ما را به جلو می‌رانند. بنابراین می‌توانیم نیروی خود را صرف تمرکز بر فعالیت‌هایی بکنیم که به توجه ویژه‌ی ما نیاز دارند.

از سوی دیگر، عادت‌های بد تأثیری وارونه دارند! ما بدون اینکه متوجه باشیم درگیر این عادت‌ها می‌شویم و از آسیب‌هایی که به زندگی و شغل‌مان وارد می‌کنند غافل می‌مانیم.

 

روزگار کم رمقی اخلاق

اخلاق اسلامی

اخلاق در لغت

"اخلاق" از نظر لغت جمع "خُلْق" به معنای خوی، طبع، سجیه و عادت است،[1] اعم از این که آن سجیه و عادت نیکو باشد یا زشت و بد.

اخلاق در اصطلاح

دانشمندان علم اخلاق برای اخلاق معانی متعدّدی ارائه نمودند:

الف. برخی آن را ملکه‏ای نفسانی دانسته‏اند که مقتضی صدور کارها از انسان بدون نیاز به فکر و اندیشه است.